Wat betekent de Gleason score?

De kwaadaardigheid van prostaatkanker hangt niet alleen af van het type en de omvang van de tumor, maar ook van de mate waarin de cellen van het tumorweefsel verschillen van de gezonde prostaatcellen. De Gleason score beoordeelt de mate van weefselverandering. Hoe hoger de score, hoe agressiever de tumor wordt geacht te zijn.

‍

Hoe wordt de Gleason score bepaald?

Om de Gleason score te bepalen, worden er eerst verschillende weefselmonsters (biopten) van de prostaat genomen en microscopisch geanalyseerd door de patholoog. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vijf "groeipatronen" op basis van de vorm en rangschikking van de prostaatcellen. 1 staat voor goed gedifferentieerd; het tumorweefsel lijkt nog erg op gezond weefsel. Bij een 5 is het weefsel al ver gedifferentieerd en lijkt het nog maar weinig of helemaal niet meer op het oorspronkelijke weefsel. Er is een hoge mate van kwaadaardigheid.

‍

Celpatronen van de verschillende Gleason scores:

• 1 - Klieren uniform, middelgroot en dicht opeengepakt    
• 2 - Meer ongelijke klieren, lossere rangschikking
• 3 - klieren onregelmatig, infiltratie van marginale cellen
• 4 - Gesmolten klieren, tumorgebied vervaagd
• 5 - Geen duidelijke klieren, tumorgebied vervaagd, verdere veranderingen

‍

‍

Waaruit bestaat de Gleason score?

Omdat tumorweefsel meestal niet homogeen is, worden er altijd twee celpatronen beoordeeld: Het eerste getal in de Gleason score geeft het celpatroon aan dat het meest frequent in de tumor wordt aangetroffen. Het tweede getal beschrijft het op één na meest voorkomende of het meest kwaadaardige patroon in dit tumorgebied. De maximale Gleason score is 5+5=10 en de laagste nu is 3+3=6. Een tumor wordt pas als duidelijk kwaadaardig geclassificeerd vanaf een Gleason score van 6 (3+3).

‍

Klinische betekenis van de Gleason score

Laag risico: Prostaattumoren met een Gleason score van 6 (3+3) komen het meest voor, ongeveer 50 procent. Ze groeien meestal langzaam. Uitzaaiingen in andere organen en infiltratie van het prostaatkapsel zijn zeer zeldzaam.

Intermediair risico: Tumoren met een Gleason score van 7 (3+4 of 4+3) worden geclassificeerd als tumoren met intermediair risico.

Hoog risico: Hoog risico tumoren met een Gleason score van 8 (4+4), 9 (4+5 of 5+4) en 10 (5+5) zijn zeer agressieve tumoren. Ze groeien snel en infiltreren in veel gevallen het prostaatkapsel en naburige organen in het bekken. Ze vormen in een vroeg stadium uitzaaiingen in lymfeklieren en botten.