Radicale verwijdering van de prostaat leidt bij een aanzienlijk percentage van de patiënten tot permanent urineverlies (incontinentie). Dit is opnieuw het resultaat van een subgroepanalyse van de grootschalige ProtecT-studie, die in 2020 werd gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift European Urology.
Hiertoe onderzochten wetenschappers van de Universiteit van Oxford en Bristol meer dan 2500 patiënten met gelokaliseerde prostaatkanker die ofwel radicale verwijdering van de prostaat (prostatectomie) of radiotherapie - inclusief brachytherapie (inwendige bestraling) - ondergingen of actief werden gevolgd (actieve surveillance). De mannen werden vervolgens gedurende 10 jaar gevolgd. Gedurende deze periode registreerden de wetenschappers op bepaalde intervallen mogelijke bijwerkingen van de therapie met behulp van gestandaardiseerde vragenlijsten.
De resultaten van de subgroepanalyse toonden aan dat patiënten die een prostaatoperatie hadden ondergaan het meest te lijden hadden onder de gevolgen van de behandeling. Het verwijderen van de prostaat had de ernstigste gevolgen voor het vermogen van mannen om urine op te houden: Een vijfde van de patiënten bij wie de prostaat operatief werd verwijderd, was na drie jaar nog steeds afhankelijk van maandverband, en dit veranderde niet in de volgende drie jaar. Patiënten die uitwendige radiotherapie of brachytherapie (inwendige radiotherapie) kregen, hadden daarentegen nauwelijks verlies van urinecontinentie vergeleken met de controlegroep (actieve bewaking).
"Dankzij de zeer nauwkeurige bestraling van de prostaat als onderdeel van brachytherapie, blijft het percentage urine-incontinentie van patiënten op een zeer laag niveau, zelfs jaren na het einde van de behandeling," bevestigt Dr Pedram Derakhshani, uroloog aan het West-Duitse Prostaatcentrum, de huidige resultaten. In het proces worden minuscule stralingsbronnen (zaadjes) direct in de tumor gebracht. De zaadjes blijven daar enkele maanden en geven een hoge dosis straling direct af aan het tumorweefsel. Dit heeft als voordeel dat de tumor wordt vernietigd zonder het omliggende gezonde weefsel, zoals de blaas, de dikke darm of de sluitspier, te beschadigen.
"Verlies van levenskwaliteit als gevolg van een operatie is des te ernstiger omdat veel mannen met prostaatkanker nog steeds onnodige operaties ondergaan," vat Dr. Derakhshani samen. Het verlies van het vermogen om urine op te houden is een van de problemen waar patiënten met prostaatkanker het meest bang voor zijn na de behandeling. Daarom is het des te belangrijker om patiënten vooraf uitgebreid te informeren over de bijwerkingen van de verschillende behandelopties, zegt de uroloog uit Keulen.
Neal DE, Metcalfe C, Donovan JL et al: Ten-year Mortality, Disease Progression, and Treatment-related Side Effects in Men with Localised Prostate Cancer from the ProtecT Randomised Controlled Trial according to Treatment Received. Eur Urol. 2020 Mar;77(3):320-330.